Bạn nên học ngôn ngữ lập trình nào trước?

Đang suy nghĩ về việc học lập trình nhưng không chắc nên bắt đầu từ đâu? Một trong những câu hỏi phổ biến nhất mà chúng tôi nhận được là “Tôi nên học ngôn ngữ lập trình nào trước tiên?”

Câu trả lời là: Tùy thuộc.Ngành công nghệ thay đổi vô cùng nhanh chóng, và với hơn 600 ngôn ngữ có thể lựa chọn, việc tìm ra ngôn ngữ phù hợp nhất với nhu cầu của bạn có thể cảm thấy bị choáng ngợp.

Tuy nhiên, nó cơ bản phụ thuộc vào những gì bạn muốn đạt được. Ở đây, chúng ta sẽ khám phá một số ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất (và những ứng dụng của chúng) để bạn sẽ có một ý tưởng tốt hơn về ngôn ngữ nào phù hợp với bạn.

Nhưng, trước khi chúng ta đi sâu vào các ngôn ngữ lập trình khác nhau, hãy trước tiên giải quyết một số câu hỏi phổ biến.

Ngôn ngữ lập trình là gì?

Các ngôn ngữ lập trình là những công cụ mà chúng ta sử dụng để viết các hướng dẫn cho máy tính tuân theo. Máy tính nghĩ bằng nhị phân, và các ngôn ngữ lập trình giúp chúng ta chuyển đổi các bit 1 và 0 thành mã code mà con người có thể hiểu được.

Lập trình viên là những đại sứ giữa thế giới của con người và máy tính, và các ngôn ngữ lập trình là những công cụ mà họ sử dụng để giao tiếp với máy tính những gì cần làm.

Liệu có khả năng chọn “sai” ngôn ngữ lập trình không?

Các developer mới thường do dự trước khi chọn một ngôn ngữ lập trình, lo sợ họ sẽ lãng phí thời gian và năng lượng học một thứ mà họ sẽ không bao giờ sử dụng. Nhưng sự thật là, không có khái niệm “chọn sai” ngôn ngữ. Bất kể bạn chọn ngôn ngữ nào, bạn vẫn sẽ học được những kỹ năng có giá trị.

Các ngôn ngữ lập trình có thể trông khác nhau khi mới nhìn qua, nhưng chúng có rất nhiều điểm chung. Chúng chia sẻ các mẫu và cấu trúc tương tự, và bằng cách học một ngôn ngữ, bạn sẽ được giới thiệu về các khái niệm lập trình chính yếu sẽ giúp bạn học các ngôn ngữ khác trong tương lai. Một khi bạn đã nắm bắt được ngôn ngữ lập trình đầu tiên của mình – bất kể đó là ngôn ngữ nào – việc học các ngôn ngữ khác sẽ dễ dàng hơn.

Hơn nữa, không phải là hiếm khi các nhà phát triển chuyển giữa các ngôn ngữ khác nhau trong suốt sự nghiệp của họ khi được yêu cầu giải quyết các vấn đề khác nhau. Bạn chắc chắn sẽ không bị bó buộc vào việc sử dụng ngôn ngữ lập trình đầu tiên mà bạn chọn. Vì vậy, đừng lo lắng quá nhiều về việc tập trung vào học “ngôn ngữ lập trình tốt nhất”. Thay vào đó, hãy tập trung vào việc có được kiến thức nền tảng với bất kỳ ngôn ngữ nào bạn chọn.

Tôi nên học ngôn ngữ lập trình nào?

Bây giờ bạn đã có một chút ngữ cảnh, đã đến lúc quyết định bạn nên chọn ngôn ngữ lập trình nào. Có một vài cách tiếp cận bạn có thể sử dụng để đưa ra quyết định này. Cách thứ nhất là chọn một ngôn ngữ lập trình dựa trên mục tiêu của bạn, và cách thứ hai là chọn ngôn ngữ lập trình dựa trên những ngôn ngữ phổ biến và được ưa chuộng nhất trong ngành.

Tìm ngôn ngữ lập trình tốt nhất cho mục tiêu của bạn

Tại sao bạn muốn học một ngôn ngữ lập trình? Bạn lập trình chỉ vì vui thích? Tò mò không biết công việc lập trình sẽ như thế nào? Cố gắng xây dựng một cái gì đó cụ thể hoặc tìm một công việc mới? Trả lời câu hỏi này là một cách tuyệt vời để có được ý tưởng về ngôn ngữ nào có thể sẽ tốt nhất để bắt đầu. Nó giống như việc làm ngược lại: Một khi bạn biết bạn muốn đến đâu, thì việc tìm ra cách để đến đó sẽ dễ dàng hơn.

Nếu bạn chỉ học vì vui thích, hãy chọn bất kỳ ngôn ngữ nào bạn thích! Một số ngôn ngữ phổ biến cho những người mới bắt đầu bao gồm HTML, CSS, JavaScript hoặc Python. (Sẽ có thêm thông tin về những ngôn ngữ này bên dưới!)

Phát triển web

Nếu bạn đang ở đầu của cuộc hành trình, bạn sẽ muốn học các ngôn ngữ markup cơ bản như HTML và CSS để bước được một chân vào trong cửa. Hai ngôn ngữ này là thiết yếu đối với phát triển web front-end và có thể được sử dụng để cấu trúc và thiết kế các trang web hấp dẫn với các yếu tố tương tác.

Học HTML và CSS là một điểm khởi đầu tuyệt vời cho những ai muốn xây dựng website từ đầu. Một khi bạn quen thuộc với HTML/CSS, bạn có thể chuyển sang các ngôn ngữ và thư viện như JavaScript, Node.js hoặc React để mang lại chức năng cần thiết cho trang web của bạn. Lưu ý rằng bạn sẽ cần phải trình bày một portfolio đa dạng các dự án trước đây của mình để trở thành một Nhà phát triển Web.

Khoa học dữ liệu và phân tích

Muốn phân tích dữ liệu? SQL rất tốt cho việc quản lý dữ liệu, và Python và R là những nơi khởi đầu tốt cho trực quan hóa dữ liệu. Ruby, JavaScript và Python cũng rất hữu ích cho việc tự động hóa các tác vụ.

Nếu bạn muốn chuyển đổi nghề nghiệp hoặc tìm một công việc mới, hãy trò chuyện với mọi người trong ngành bạn quan tâm. Nếu bạn quan tâm đến phát triển di động, thiết kế web, khoa học dữ liệu, CNTT, trí tuệ nhân tạo hoặc một ngành nào đó khác, hãy liên hệ với những người trong các cộng đồng đó và hỏi ngay một ngày làm việc điển hình của họ như thế nào. Họ sử dụng ngôn ngữ nào? Họ gợi ý ngôn ngữ nào để bắt đầu?

Các ngôn ngữ lập trình phổ biến cho người mới bắt đầu

Python được biết đến là một ngôn ngữ lập trình thân thiện với người mới bắt đầu bởi cú pháp cấp cao và dễ đọc của nó. Khác với nhiều ngôn ngữ cấp thấp và cũ hơn, Python rất súc tích và quen thuộc – các câu lệnh có tính trực quan và đọc giống như những hướng dẫn được viết theo cách thông thường.

R cũng được ưa chuộng như là một ngôn ngữ đầu tiên để học, đặc biệt trong giới học thuật, nhờ vào những điểm mạnh trong tính toán khoa học và thống kê của nó. Tương tự như Python, R có một cộng đồng người dùng và nhà phát triển rất lớn, cung cấp một hệ sinh thái phong phú các thư viện và tài nguyên học tập hữu ích cho các lập trình viên mới.

JavaScript là ngôn ngữ của web, và do đó nó trở thành một ngôn ngữ vô cùng phổ biến và được tài liệu hóa rất tốt. Nó đã trở nên thân thiện với người dùng hơn trong quá trình phát triển gần đây, và có những phương án thay thế mà người dùng có thể chuyển sang sau khi học xong các kiến thức cơ bản. Chẳng hạn, TypeScript là một superset của JavaScript, cung cấp cú pháp và các tính năng bổ sung giúp phát triển ứng dụng bằng JavaScript dễ dàng hơn.

Các ngôn ngữ lập trình phổ biến để lựa chọn

Nếu bạn đang xem xét một sự nghiệp trong lĩnh vực lập trình, hãy tập trung vào các ngôn ngữ chính thống khi bắt đầu. Chúng tạo ra nhu cầu cao nhất trong ngành công nghệ, với phần lớn các vị trí việc làm liệt kê chúng là các kỹ năng bắt buộc đối với các lập trình viên mới vào nghề.

Dưới đây là danh sách một số ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất và những ứng dụng của chúng:

C++

Trong một cuộc khảo sát gần đây của Stack Overflow với hàng nghìn nhà phát triển trên toàn thế giới, 22,55% liệt kê C++ là ngôn ngữ lập trình yêu thích nhất của họ. Đây là một ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ và đa mục đích, được sử dụng để xây dựng các ứng dụng có hiệu suất cao hơn và khả năng mở rộng hiệu quả hơn nhiều. Trên thực tế, nền tảng cơ bản của phần mềm Windows hầu như được viết bằng C++.

C++ thích hợp cho việc quản lý các ứng dụng tiêu tốn tài nguyên, như trình duyệt web, hệ điều hành, ứng dụng desktop, điện toán đám mây và thậm chí cả trò chơi điện tử. Nó được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp, bao gồm thực tế ảo, robotics, phát triển phần mềm và trò chơi, và tính toán khoa học. Các tính năng chính của ngôn ngữ này là sự hỗ trợ phần cứng đa nền tảng và khả năng thích ứng ngay lập tức với một môi trường nội bộ đang thay đổi.

C#

C# là ngôn ngữ lập trình của Microsoft. Là một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất, với 27,98% nhà phát triển liệt kê nó là ngôn ngữ yêu thích của họ trong cuộc khảo sát của Stack Overflow, nó đã được áp dụng vào các nền tảng Windows, Linux và iOS và Android. C# còn được biết đến với bộ sưu tập thư viện và framework khổng lồ.

Nó thường là ngôn ngữ lựa chọn cho các nhà phát triển trò chơi và ứng dụng di động, mặc dù nó cũng được sử dụng trong phần mềm doanh nghiệp như Azure và IoT. Nếu bạn quan tâm đến thiết kế trò chơi, bạn hầu như sẽ gặp C# khi xây dựng tài sản trong Unity engine cho một trò chơi mới.

JavaScript

JavaScript là một ngôn ngữ lập trình động, chủ yếu được sử dụng trong phát triển web để thiết kế các trang web tương tác, thân thiện với người dùng. Nó cung cấp các trang web phong cách với nhiều chức năng được thêm vào và cho phép các thương hiệu tăng sự tương tác của người dùng bằng cách hiển thị các phần tử động (animated) trên trang web của họ.

JavaScript là ngôn ngữ phổ biến nhất trong Khảo sát Nhà phát triển của Stack Overflow. Ngôn ngữ lập trình đa năng này là thành phần cốt lõi của các trình duyệt web và phù hợp với hầu hết những người mới bắt đầu với sự tò mò về phát triển web front-end hoặc phát triển trò chơi di động.

Ruby

Ruby là một ngôn ngữ lập trình động và đa mục đích, được sử dụng phổ biến nhất với framework Ruby on Rails (Rails). Chỉ có 6,05% số nhà phát triển được khảo sát liệt kê nó là ngôn ngữ yêu thích của họ, nhưng nó cung cấp cho các nhà phát triển những tính năng tiên tiến, nhờ cú pháp gọn gàng và hỗ trợ hướng đối tượng của nó.

Mặc dù Ruby là ngôn ngữ back-end, nó được thiết kế để có thể đọc được bởi con người thay vì chỉ bởi máy móc, và nó đã trở thành một ngôn ngữ chủ chốt được sử dụng bởi các công ty như Twitter, Airbnb và GitHub.

Python

Python là một ngôn ngữ lập trình đa mục đích khác, đóng vai trò then chốt trong lĩnh vực khoa học dữ liệu, machine learning và phát triển web. Nó còn có thể được sử dụng để lập trình các ứng dụng desktop. Tính đa dụng là một trong những lý do khiến Python được xếp thứ 4 trong bảng xếp hạng các ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất. Python rất dễ để làm quen, đơn giản nhưng tinh tế, với nhiều ứng dụng thực tế – một ví dụ nổi bật là trí tuệ nhân tạo. Như được thể hiện trong việc thu thập dữ liệu từ web, Python có khả năng trích xuất một lượng lớn dữ liệu.

R

R là một ngôn ngữ lập trình khác được sử dụng cho phân tích và trực quan hóa dữ liệu. Các khả năng tính toán thống kê giúp nó trở thành một công cụ hữu ích cho các nhà khoa học dữ liệu và phân tích kinh doanh. R phục vụ một lĩnh vực cụ thể, nhưng lại khá phổ biến trong ngành công nghiệp khoa học dữ liệu, chiếm 4,66% số lượng yêu thích của các nhà phát triển đối với các ngôn ngữ lập trình.

SQL

SQL (phát âm là “sequel”) là một ngôn ngữ lập trình dựa trên dữ liệu. Mục đích của nó là lưu trữ thông tin vào các tập dữ liệu riêng biệt để bạn có thể truy xuất chúng và tạo ra các báo cáo chính xác dựa trên truy vấn của bạn. SQL là một vô cùng thiết yếu đối với bất kỳ Nhà khoa học dữ liệu nào. Tuy nhiên, nó không phải là ngôn ngữ tốt nhất để xây dựng ứng dụng từ đầu.

SQL là ngôn ngữ lập trình phổ biến thứ ba trong cuộc khảo sát của Stack Overflow, và nó thậm chí còn hữu ích cho các nghề nghiệp phi kỹ thuật. SQL cũng cho phép các nhà tiếp thị dịch và phân tích dữ liệu kinh doanh để hiểu rõ hơn về hiệu suất của một số sản phẩm trên thị trường hoặc những phễu bán hàng nào đang chuyển đổi khách hàng tiềm năng thành khách hàng.